Kabaka azzeemu okulambula Olubiri lw’e Makindye;Waliwo abaagala okulyesenzaako

KABAKA Mutebi II azzeemu okulambula Olubiri lw'e Makindye omulundi ogw’okubiri mu bbanga lya nnaku 11, ku mulundi guno n’ayimiriza bonna ababadde baliko bye batandise okukolerako.
Omutanda yatuuse mu kifo kino ku ssaawa mwenda ez’olweggulo n’ayanirizibwa Bashir Kawuma, omu ku balabirira ekifo kino.
Ku mulundi guno, Kabaka ategeezeddwa nga bwe waliwo abaabadde batandise okuzimba oluvannyuma lw’okulambula kwe kwaliwo nga February 27,2025, bano n’alagira bakikomye.
Yalambudde embeera enju mu kitundu kino mweziri, obutonde n’ebirala ebikolebwa mu kifo kino. Kawuma yabadde ne banne okuli Fred Buyondo ne Edward Ssempula.
Minisita w’amawulire mu Buganda, Israel Kazibwe Kitooke
yategeezezza BUKEDDE nga Kaka bw'ali mu kulambul kifo kino naddala oluvannyuma
lw’okwekengera abasaatuusi, abaagala okukozesa olukujjukujju, okulitwala.
“Ssaabasajja ali mu kulambula ttaka lye n’okwongera okulyetegereza oluvannyuma
lw’okuwulirayo bannakigwanyizi abaagala okulyesenzaako. Jjukira yaliyo ku mulundi guli ne leero azzeeyo bongere okumulambuza,  Kazibwe bwe yabuulidde
BUKEDDE eggulo.
Ekifo kino, Ssekabaka Muteesa II yakikozesanga nnyo ng’abeerayo era ne bwe yafuuka Pulezidenti wa Uganda mu 1963, ky’ekimu kw'ebyo gye yawummuliranga n’okukozesebwa ng’amaka g’Obwapulezidenti.
Olubiri lw’e Makindye luno, luwerako obugazi bwa yiika 11 nga lusangibwa waggulu ku lusozi kw'obeera n’olengera ebitundu byonna ebiriraanye awo.
Ettaka lino limanyiddwa bulungi nga ly’erimu ku bintu bya Buganda ebyakomezebwawo Gavumenti eya wakati mu 2013 era lisangibwa mu kitundu ekiyitibwa Kizungu zooni mu Muluka gwa Makindye 1 mu ggombolola Mutuba II Makindye, Kyaddondo.
EBIRALA EBIKWATA KU TTAKA LINO
Ettaka lino libadde mu mikono gy’Obwakabaka okuva amagye ga Uganda lwe gaalikwasa Obwakabaka mu 1996 ng’omukolo ogwo gwakolebwa omugenzi Gen.
Aronda Nyakairima.
E Makindye wano waliwo yiika  14; ku zino 11 nga lino Obwakabaka bulirina mu mayiro ate yiika essatu, Obwakabaka buzirina mu liizi nga bwafuna liizi okuva ku
Namasole.
Liizi eno yali yawambibwa Gavumenti mu 1966. Mu 1993, Gavumenti yazza ekyapa kya Mayiro ate ekya liizi n’ekikomyawo mu 2013 era ettaka lino lyonna liri mu linnya lya Kabaka wa Buganda.
Mu kiseera kino lirabirirwa Buganda Land Board. Abaagala okutwala ettaka bagamba nti, ku kitundu Obwakabaka kwe bulina liizi, baagula mayiro okuva ku Namasole (ow’e
Kanyanya) wabula Obwakabaka bugamba nti, mu kiseera bano we bagambira nti, we baagulira, Obwakabaka ku byapa ku ttaka ya Namasole bwali bwateekako Kaviyeeti. Bubuuza nti, kaviyeeti yavaako etya ng’Obwakabaka tebwafuna notisi ng’amateeka
bwe gagamba.
Obwakabaka bugamba nti, engula ya bano n’okukyusa kw’ebintu nti yali nkyamu era bugamba n’okugamba nti, bwali bumaliriza enteseganya ne Namasole ku ttaka lino.
Ettaka lino liri ku bbuloka 261, Poloti 70, 72 ne 73 ate liri erya yiika 11 liri ku bbuloka 273; nga  bbuloka eno y’eriko ettaka ly’e Buziga, Kkonge, Kigo, Busabaala, n’ebitundu ebiriraanyeewo. Mu kiseera kino, Obwakabaka bulinamu abantu ababeera mu kifo  bawera nga 20 nga baateekebwamu mu ngeri y’okukikuuma. Bino we bijjidde ng’Obuganda buli mu keetereekerero k’okwetaba mu misinde gy’Amazaalibwa ga Kabaka ag’emyaka 70. Emisinde gya kubeerawo nga April 6, ate emikolo gy’Amazalaibwa gibeerewo nga April 13, 2025 ng’era Obuganda bwesunze okulaba ku Mutanda mu budde obwo.