Emigaso 13 egiri mu kibala kya Kiwi

KIWI kibala ekitasosola mukulu na muto olw’ebirungo ebikirimu okugeza nga Vitamiini, eminnyo, ebiwuziwuzi ne ‘antixodants’ eby’omugaso eri emibiri gyaffe.
Omunoonyereza mu by’emmere, Benard Bwambale owa Global Consumer Center ( CONSENT) e Kasangati, agamba nti, Bannassaayansi Kiwi bamuyita ‘Actinidia deliciosa’ ng’agwa mu ffamire ya ‘Actinidiaceae’ mu ttuluba ly’ebibala. Asinga kulimibwa mu China wadde ne mu bitundu eby’enjawulo mu Uganda.
Kiwi alina ebiriisa eby’omugaso eby’enjawulo omuli: Vitamiini, eminnyo, potassium, ebikuuma emibiri nga miramu bulungi nga girina amaanyi n’ekiriisa ky’ebiwuziwuzi ekiyamba mu kukuba emmere obulungi mu lubuto.
EMIGASO GYA KIWI
l Kiwi ayamba okujjanjaba endwadde z’olususu, olw’ekirungo kya Vitamiini C, ekiyamba okululabisa obulungi.
l Kiwi ayamba okukendeeza endwadde z’omutima, bw’okyettanira kuba kirimu ekirungo kya ‘potassium’ ekiyamba okukendeeza puleesa eyinza okuvaako okulwala endwadde z’omutima.
l Okukuuma amagumba nga magumu olwa Vitamiini K, n’okukuuma omubiri nga guli mu mbeera nnungi.
l Kiwi ayamba okukuuma amaaso nga malamu bulungi olw’ekirungo kya Vitamiini A alimu.
l Ayamba mu kwanguya okukuba oba okukyusa emmere mu lubuto, olw’ebiwuziwuzi ebirimu ekitaasa olubuto okwesibaOkukola n’okukuuma entambuza y’omusaayi ennungi olw’ekirungo kya potassium ekiyamba mu kupima n’okutambuza obulungi omusaayi ne gutuuka ku buli kitundu ky’omubiri.
l Kiwi ayamba mu kusala omugejjo olwa ‘calories’ ezimala ekiyamba okusala amasavu amabi agazimbulukusa omubiri.
l Okukuuma omubiri nga guli mu mbeera ennungi ne gutalumbibwa ndwadde olwa Vitamiini C.
l Kiwi ayamba okukazan’okuwonya ebiwundu amangu, olwa Vitamiini C.
l Okukuuma obusimu bw’omubiri obutayonooneka olw’ekirungo kya ‘antioxidants’ ne Vitamiini E ebisangibwaamu.
l Okuziyiza okutiirika kw’omusaayi ogutasalako olwa Vitamiini K.
l Kiwi ayamba okuwa omuntu otulo otulungi olwa ‘serotonin’ alimu.
l Okuziyiza okuzimbazimba kw’omubiri